Điều trị suy hô hấp ở trẻ em như thế nào để đạt được hiệu quả sẽ được hướng dẫn trong bài viết dưới đây để bạn hiểu rõ hơn và có thể thực hành. Hy vọng với những chia sẻ này sẽ giúp bạn biết cách xử trí suy hô hấp ở trẻ em thuần thục hơn.

Suy hô hấp cấp là tình trạng rối loạn chức năng của hệ hô hấp, khiến cơ thể xanh tái, khó thở do thiếu O2 và thừa CO2. Chẩn đoán và xử trí kịp thời suy hô hấp cấp đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm sau này cho trẻ em.

Chẩn đoán suy hô hấp ở trẻ em

1. Xem xét bệnh

Thông tin về lịch sử bệnh và các triệu chứng của bệnh nhân được coi là bước chẩn đoán đầu tiên trong các tiêu chuẩn về suy hô hấp cấp. Các nguyên nhân chính có thể gây ra bất thường đường thở bao gồm:

• Bệnh nhân có tiền sử bệnh tim mạch, hen suyễn hoặc viêm màng não (co giật và hôn mê);
• Bắt đầu với các triệu chứng như sốt, ho, thở khò khè;
• Có dị vật mắc kẹt trong đường thở;
• Nguy cơ ngộ độc do rượu, thuốc ngủ, hoặc các chất như Morphin, Methemoglobin,…

2. Kiểm tra khám lâm sàng

Để xác định nguy cơ và đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh, các bác sĩ thường dựa vào tình trạng và hiệu quả thở của trẻ như:

• Thở mạnh;
• Nhịp thở không đều, đôi khi nhanh và đôi khi chậm;
• Co rút các cơ hô hấp (suy hô hấp nặng);
• Âm thanh thở bất thường: thở khò khè, rên rỉ, thở khò khè;
• Nghe tim phổi câm (dấu hiệu rất nặng), rì rào phế nang không cân xứng (giảm âm phế nang).

Ngoài ra, hậu quả của suy hô hấp còn ảnh hưởng đến các cơ quan khác, với các biểu hiện kèm theo như:

• Rối loạn nhịp tim: Khi nhịp tim nhanh kịch phát, nhịp tim chậm, suy tim sung huyết;
• Huyết áp không ổn định: Ban đầu huyết áp tăng nhưng cuối cùng lại giảm;
• Ngừng tim: Do thiếu oxy nghiêm trọng hoặc quá nhiều carbon dioxide;
• Da và niêm mạc xanh hoặc tím tái: Mạch máu co lại do thiếu O2;
• Trẻ ra nhiều mồ hôi;
• Giảm nhận thức tri giác: Kém kích thích, hôn mê, giảm trương lực cơ;
• Các dấu hiệu khác: Thay đổi kích thước gan mật, suy giảm chức năng thận tiết niệu, tức ngực, …

3. Làm xét nghiệm

Bác sĩ có thể yêu cầu trẻ tiến hành các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm với các mục tiêu sau:

• Góp phần xác định tính đúng đắn của chẩn đoán;
• Tìm nguyên nhân gây suy hô hấp;
• Giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng và biến chứng của bệnh;
• Điều trị thích hợp suy hô hấp cấp tính.

Các xét nghiệm thường dùng để chẩn đoán suy hô hấp cấp tính bao gồm:

• Khí máu động mạch: Khi trẻ bị suy hô hấp cấp sẽ có những thay đổi về PaO2, SaO2, trị số pH, bicarbonat, kiềm dư,… trong khí máu.
• Chụp X-quang phổi: Được chỉ định cho tất cả các trẻ bị suy hô hấp cấp để xác định bệnh đã gây tổn thương cho phổi hay chưa, từ đó có phương pháp điều trị thích hợp.
• Siêu âm tim: Khi trẻ có tiền sử bệnh tim hoặc khi chụp X-quang phổi có dấu hiệu bất thường về tim hoặc dấu hiệu suy tim.
• Sinh hóa máu: Các rối loạn sinh hóa đi kèm thường gặp là tăng kali máu, hạ calci máu.
• Công thức máu toàn bộ: Kiểm tra các bất thường về bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu.
• Vi sinh: Chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh.

Điều trị suy hô hấp ở trẻ em

1. Thông đường thở

Khi trẻ hôn mê, bác sĩ sẽ đưa đầu trẻ ra sau và nâng cằm bệnh nhân lên để tiến hành hút đàm nhớt ở mũi họng. Đặt ống thông hầu họng là một lựa chọn khác khi không thể thực hiện hút thông thường bằng phương pháp trên.

Trong trường hợp bệnh nhi bị tắc nghẽn đường hô hấp trên do dị vật, bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp Heimlich. Ngược lại, trẻ dưới 2 tuổi sẽ được vỗ lưng kết hợp ép ngực để tống dị vật ra ngoài.

Nếu bệnh nhân bị viêm phổi: sẽ thực hiện phun khí dung Adrenaline 1 ‰, Dexamethasone TM, TB,…

2. Cung cấp oxy

Chỉ định:

• Tím tái và/hoặc SaO2 <90% và/hoặc PaO2 <60 mmHg.
• Thở co thắt ngực dữ dội, thở nhanh> 70 lần/phút.

Phương thức cung cấp:

• Oxy canuyn (FiO230-40%), trẻ nhỏ: 0,5-3 lít/phút, trẻ lớn: 1-6 lít/phút.
• Mặt nạ có hoặc không có túi dự trữ (FiO2 40 – 100%) 6 – 8 lít/phút.
• Nếu bệnh nhân ngừng thở, thở không hiệu quả: – Bóp bóng qua mặt nạ bằng FiO2 100%. – Đặt nội khí quản giúp thở.

Điều trị hỗ trợ cho bệnh suy hô hấp ở trẻ em

Duy trì cung cấp oxy cho mô và tế bào:

• Duy trì khả năng mang oxy: giữ cho Hct từ 30 – 40%. 
• Duy trì cung lượng tim đầy đủ: truyền dịch, thuốc co bóp. 
• Giảm tiêu thụ oxy: hạ sốt nếu nhiệt độ trên 38,5oC.

Dinh dưỡng:

• Trẻ nên ăn đường miệng, nếu không bú/ăn được nên đặt ống thông dạ dày, hút sữa hoặc bột mặn 10%. Để tránh trẻ bị viêm phổi hít do trào ngược dạ dày, cần chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa và uống nhỏ giọt chậm rãi.
• Năng lượng cần tăng thêm 30-50% nhu cầu bình thường để bù đắp cho công việc hô hấp tăng và tránh kiệt sức. Trong trường hợp thở máy, không khí cung cấp đủ ẩm nên giảm thể tích dịch xuống 3/4 so với nhu cầu.
• Khi cho ăn toàn bộ theo đường tĩnh mạch, tránh cho quá nhiều Glucose làm tăng CO2, tỷ lệ giữa lipid và glucid là 1: 1.

Phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng mắc phải ở bệnh viện:

• Mặt nạ phòng độc vô trùng.
• Kỹ thuật chăm sóc vô trùng: hút đàm, đặc biệt là hút đờm qua đặt nội khí quản.

Giờ thì bạn đã biết được chẩn đoán và điều trị suy hô hấp ở trẻ em như thế nào đạt hiệu quả rồi phải không. Hy vọng với những thông tin được chia sẻ trên đây có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về cách xử lý bệnh đường hô hấp này nhé.

Bình luận